Potrzeba wiary w sprawiedliwy świat ma fundamentalne znaczenie dla ludzkiej psychiki i służy jako psychologiczna obrona przed chaosem.
To przekonanie pomaga nam czuć kontrolę nad nieprzewidywalnymi wydarzeniami, tworząc iluzję przewidywalności, donosi .
Zjawisko to zostało szczegółowo opisane w pracach psychologa Melvina Lernera, który nazwał je „hipotezą sprawiedliwego świata”. Zgodnie z tą teorią, ludziom łatwiej jest myśleć, że świat jest sprawiedliwie urządzony, niż zaakceptować przypadkowość nieszczęść.
Zdjęcie: Pixabay
Na poziomie poznawczym przekonanie to zmniejsza niepokój związany z uświadomieniem sobie własnej bezbronności. Podświadomie chcemy wierzyć, że nic złego nam się nie stanie, ponieważ postępujemy właściwie.
Postawa ta zaczyna się kształtować we wczesnym dzieciństwie poprzez bajki i historie, w których dobro zawsze triumfuje nad złem. W ten sposób wzorzec „dobre zachowanie jest nagradzane, a złe zachowanie jest karane” jest głęboko zakorzeniony w podświadomości.
Jednym z najbardziej negatywnych przejawów tego przekonania jest tendencja do obwiniania ofiar nieszczęścia w celu zachowania własnego obrazu świata. Jeśli dana osoba ma nieszczęście, łatwiej jest założyć, że jest to jej własna wina, niż przyznać, że mogło się to przydarzyć każdemu.
W życiu codziennym prowadzi to do uprzedzeń, na przykład w stosunku do osób ubogich lub poważnie chorych. Społeczeństwo może uważać, że nie starali się wystarczająco mocno lub prowadzili niewłaściwy styl życia, aby zdystansować się od swoich problemów.
Wiara w sprawiedliwy świat jest również ściśle związana ze zjawiskiem iluzji kontroli, w którym ludzie przeceniają swoją zdolność do wpływania na wydarzenia. Szukamy wzorców tam, gdzie ich nie ma, aby stworzyć poczucie bezpieczeństwa.
Media społecznościowe i sieci społecznościowe często wzmacniają to zniekształcenie, pokazując historie sukcesu, które pasują do wzorca „ciężka praca doprowadziła do nagrody”. Rzadko jednak pokazują rolę szczęścia, przywilejów lub zwykłego zbiegu okoliczności.Porzucenie tego przekonania może być trudne emocjonalnie, ponieważ wymaga zaakceptowania faktu, że złe rzeczy przytrafiają się dobrym ludziom bez wyraźnego powodu. Krok ten jest jednak niezbędny do rozwinięcia empatii i bardziej realistycznego spojrzenia na życie.
Przezwyciężenie wiary w sprawiedliwy świat zaczyna się od uświadomienia sobie swoich automatycznych myśli i osądów na temat innych ludzi. Ważne jest, aby zadać sobie pytanie, czy nasze opinie opierają się na faktach, czy na pragnieniu poczucia bezpieczeństwa.
Rozwijanie krytycznego myślenia i uczenie się o różnych perspektywach pomaga nam dostrzec wieloaspektowy i złożony charakter sytuacji życiowych. Zrozumienie roli czynników systemowych, takich jak nierówności społeczne, zmniejsza również tendencję do obwiniania ofiary.
Podsumowując, odrzucenie hipotezy sprawiedliwego świata nie czyni życia bardziej ponurym, ale raczej otwiera drzwi do większej świadomości, współczucia i prawdziwej pomocy dla tych, którzy znajdują się w trudnych sytuacjach. Pozwala to na bardziej uczciwą i wspierającą relację ze światem i samym sobą.
Czytaj także
- Dlaczego mózg nie może ignorować muzyki w tle: jak działa filtr informacji słuchowych?
- Dlaczego mózg skupia się na tym, co złe: Jak ewolucja zaprogramowała nasze negatywne uprzedzenia?
